پمپ سیرکولاتور یکی از مهمترین اجزای سیستمهای گرمایش مرکزی و تاسیسات سرمایشی است که نقش انتقال آب گرم یا سرد را در سراسر شبکه لولهکشی بر عهده دارد. این پمپ با اعمال فشار به آب، سبب گردش و جریان آن در سیستم میشود. بدون وجود پمپهای سیرکولاتور، آب گرم قادر به رسیدن به تمامی قسمتهای ساختمان و انتقال گرما نخواهد بود.
انتخاب صحیح پمپ بر اساس پارامترهایی همچون ظرفیت حرارتی سیستم، حجم و دبی آب گردشی، ارتفاع و فشار مورد نیاز پمپاژ از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مقاله به بررسی انواع پمپهای سیرکولاتور، نحوه عملکرد، کاربردها، مزایا و معایب هر نوع خواهیم پرداخت.
پمپ سیرکولاتور چیست؟
پمپ سیرکولاتور یکی از اجزای مهم سیستم گرمایش مرکزی است که وظیفه انتقال آب گرم به داخل رادیاتورها و جابجایی آن در سرتاسر سیستم لولهکشی را بر عهده دارد. پمپ سیرکوله با فشار مناسبی که ایجاد میکند، باعث جریانیافتن آب گرم در سرتاسر سیستم میشود. پمپهای سیرکولاتور دارای یک موتور الکتریکی هستند که یک ایمپلر را در محل ایجاد فشار آب میچرخاند. انواع مختلفی از پمپهای سانتریفوژ، جت و پمپهای دور متغیر برای این منظور به کار میروند. بعضی از ویژگیهای مهم این پمپها شامل دبی آب، ارتفاع پمپاژ، توان مصرفی و فشار تولیدی است.
بیشتر بخوانید: آشنایی با انواع پمپ دیافراگمی و خرید آنها
انتخاب پمپ سیرکولاتور مناسب بستگی به نوع سیستم گرمایشی، اندازه و ابعاد ساختمان دارد. نصب صحیح و تنظیم فشار پمپ نیز برای عملکرد بهینه سیستم گرمایش مرکزی حائز اهمیت است. بهطور کلی پمپهای سیرکولاتور یک جزء حیاتی در سیستم گرمایش مرکزی محسوب میشوند.
نحوه عملکرد پمپ آب سیرکولاتور
پمپ سیرکولاتور وظیفه جابهجایی و گردش آب گرم را در سراسر شبکه لولهکشی سیستم گرمایش مرکزی بر عهده دارد. این پمپ آب خروجی از بویلر را دریافت کرده و پس از عبور از فیلترها، آن را وارد لولههای اصلی تغذیه میکند. سپس آب گرم از طریق لولههای فرعی به رادیاتورها منتقل شده و پس از سردشدن، به پمپ بازمیگردد. این پمپ دارای یک موتور الکتریکی است که یک ایمپلر یا پروانه را به حرکت درمیآورد و با ایجاد فشار، آب را در مدار گردش میدهد. فشار ایجادشده باعث جریانیافتن آب گرم در سرتاسر شبکه لولهکشی شده و آب گرم را به رادیاتورها میرساند.
در واقع پمپ سیرکوله با چرخش پروانه و ایجاد اختلاف فشار، انرژی مکانیکی را به انرژی هیدرولیکی مبدل میکند. سرعت و دور چرخش پمپ بسته به نوع آن (تک سرعته یا دو سرعته) توسط کنترلکننده تنظیم میشود تا فشار و دبی مورد نیاز سیستم فراهم شود. همچنین برای جلوگیری از افزایش بیش از حد فشار، پمپ مجهز به شیر اطمینان است که در صورت نیاز، بخشی از آب را برمیگرداند. با تنظیم صحیح فشار پمپ، گردش آب به طور مطلوب در سیستم انجام میشود.
کاربردهای پمپ سیرکولاتور
پمپ سیرکولاتور بهطور اختصاصی برای سیستمهای گرمایش مرکزی و توزیع آب گرم در ساختمانها به کار میرود. مهمترین کاربرد این پمپ، ایجاد گردش و جریان آب گرم در سیستمهای گرمایش کف، رادیاتور و فن کویل است. پمپ آب گرم را از بویلر دریافت کرده و پس از عبور از فیلتر، آن را با فشار به داخل لولهکشی ارسال میکند تا به رادیاتورها یا شبکه لولهکشی زیرکف و فن کویل برسد. همچنین پمپ سیرکوله در سیستمهای تهویه مطبوع چند منظوره VRV و VRF نیز برای انتقال آب گرم / سرد به مبدلهای حرارتی فن کویلها استفاده میشود.
در این سیستمها پمپ، آب را از مخزن تامین و ذخیره آب گرفته و پس از عبور از صافی به سمت مبدل حرارتی هدایت میکند تا انتقال گرما به هوای داخل اتاقها انجام شود. در سیستم آب گرم مصرفی نیز در این پمپ برای گردش و جابهجایی آب گرم بین مخزن ذخیره آب گرم و لولهکشی ساختمان مورد استفاده قرار میگیرد؛ بنابراین، میتوان گفت پمپهای سیرکولاتور کاربرد گستردهای در انواع سیستمهای توزیع آب گرم در ساختمان دارند و نقش مهمی در گردش آب گرم ایفا میکنند.
نکات مهم در انتخاب پمپ سیرکولاتور
انتخاب پمپ سیرکولاتور مناسب برای سیستم گرمایشی، نیازمند در نظرگرفتن پارامترهای متعددی است. از جمله مهمترین پارامترها میتوان به ظرفیت حرارتی مورد نیاز سیستم، حجم و دبی آب گردشی، فشار و ارتفاع مورد نیاز پمپاژ، نوع سیستم لولهکشی و مقاومت آن، نوع سوخت مصرفی بویلر و دمای آب خروجی اشاره کرد. همچنین نوع موتور الکتریکی پمپ از نظر تک فاز یا ۳ فاز بودن، توان مصرفی، دور موتور و نوع کنترلکننده دور پمپ از اهمیت بالایی برخوردار است. انتخاب پمپی با ظرفیت بالاتر از نیاز سیستم، منجر به افزایش مصرف انرژی خواهد شد. همچنین پمپ باید دارای آببندی مناسب و قابلیت کارکرد مداوم باشد.
علاوهبراین، سازگاری پمپ سیرکولاتور با نوع سوخت مصرفی بویلر و دمای آب خروجی از بویلر نیز حائز اهمیت است. برای سوخت مایع و گازوئیل، پمپهای سیرکوله آهنگری و برای گاز طبیعی، پمپهای سیرکوله برنجی مناسبتر هستند. در نهایت سهولت نگهداری و دسترسی به قطعات یدکی پمپ نیز باید مدنظر قرار گیرد تا در صورت بروز اشکال بتوان آن را رفع کرد.
نکات مهم در استفاده از پمپ آب سیرکولاتور
آگاهی از نکات مهم در استفاده از پمپ سیرکولاتور بسیار پراهمیت است که باید آن را در نظر داشته باشید. یکی از مهمترین نکات، تنظیم صحیح فشار پمپ آب سیرکولاتور است. فشار پمپ باید به اندازهای تنظیم شود که بتواند آب گرم را به تمام قسمتهای سیستم لولهکشی برساند؛ اما از حد مجاز فشار سیستم تجاوز نکند. فشار زیاد موجب افزایش مصرف انرژی و فشار کم مانع گرمشدن مطلوب میشود. همچنین هواگیری منظم پمپ و سیستم لولهکشی نیز حائز اهمیت است تا هوای اضافی خارج شده و جریان آب به درستی انجام شود. در صورت وجود هوا در سیستم، پمپ باید هواگیری مجدد انجام شود.
استفاده از فیلتر مناسب برای جلوگیری از ورود ناخالصی به پمپ سیرکولاتور نیز ضروری است تا از گرفتگی و آسیبدیدگی پمپ جلوگیری شود. همچنین اطمینان از وجود شیر یک طرفه در مسیر ورودی و خروجی پمپ اهمیت دارد. علاوهبراین، چککردن منظم فشار آب و بررسی عملکرد پمپ از لحاظ صدا و لرزش، روان بودن آب و دمای آن ضروری است. در صورت مشاهده هر گونه نشتی یا افت فشار، باید سیستم بررسی و اقدامات اصلاحی انجام شود. رعایت این نکات باعث عملکرد بهینه و طول عمر مفید پمپ سیرکوله میشود. همچنین شما میتوانید با نکات زیر هم توجه داشته باشید.
- پمپ آب سیرکولاتور باید به درستی نصب شده باشد؛ بهطوری که ارتفاع نصب آن پایینتر از کمترین ارتفاع سیستم لولهکشی باشد. همچنین مسیر عبور آب به پمپ باید صاف و مستقیم باشد.
- قبل از راهاندازی پمپ، باید هواگیری کامل سیستم لولهکشی انجام شود تا هوای موجود خارج شود. وجود هوا میتواند باعث ایجاد اختلال در کارکرد پمپ شود.
- جهت چرخش پروانه پمپ با جهت جریان آب باید یکسان باشد. این امر در دفترچه راهنمای پمپ ذکر شده است.
- فشار خروجی پمپ باید به درستی تنظیم شود تا فشار مناسب برای عبور آب از سیستم لولهکشی فراهم گردد.
- در صورت نصب فیلتر آب، باید بهصورت مرتب نسبت به تمیزکردن یا تعویض فیلتر اقدام شود تا از گرفتگی و کاهش فشار آب جلوگیری شود.
- از قرار دادن هرگونه شیر یا ولو در مسیر مکش و خروجی پمپ باید خودداری شود تا عملکرد پمپ دچار اختلال نشود.
عوامل موثر بر قیمت پمپ سیرکولاتور
قیمت پمپ سیرکولاتور بسته به مشخصات فنی و ساختاری آن متفاوت است. از جمله مهمترین عواملی که در قیمت این پمپها موثر هستند میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
- توان و قدرت موتور پمپ آب سیرکولاتور که برحسب اسب بخار اندازهگیری میشود. هر چه توان موتور بیشتر باشد، قیمت پمپ نیز بالاتر خواهد بود.
- دبی یا میزان جریان آبی که پمپ میتواند انتقال دهد. پمپهای با دبی بالاتر، گرانتر هستند.
- ارتفاع یا فشار پمپاژ پمپ؛ هر چه فشار تولیدی پمپ بیشتر باشد، قیمت آن نیز بالاتر خواهد رفت.
- جنس بدنه پمپ که از آهن، برنج یا استیل ساخته میشود. پمپهای استیل بهدلیل مقاومت بالا، گرانقیمتترند.
- نوع اتصالات و فلنجهای پمپ که میتواند جوشکاری، فلکهای یا ترکیبی باشد.
- برند و شرکت سازنده پمپ سیرکوله. محصولات برندهای معتبرتر، قیمت بالاتری دارند.
- ویژگیهای کنترلی و الکترونیکی پمپ مانند کنترل دور موتور
- نوع پروانه و طراحی داخلی پمپ آب سیرکولاتور
بنابراین با توجه به مشخصات مورد نیاز و کیفیت پمپ، قیمت آن متغیر خواهد بود و باید پمپی متناسب با نیاز سیستم انتخاب شود.
نتیجه گیری
پمپ سیرکولاتور یکی از اجزای اصلی و حیاتی سیستمهای گرمایش مرکزی و تهویه مطبوع محسوب میشود که وظیفه انتقال آب گرم یا سرد را در سراسر شبکه لولهکشی بر عهده دارد. انتخاب صحیح این پمپ بر اساس پارامترهایی همچون ظرفیت حرارتی سیستم، دبی و فشار مورد نیاز و سایر ویژگیهای فنی از اهمیت بسزایی برخوردار است. پمپ آب سیرکولاتور باید به گونهای انتخاب و تنظیم شود که با سیستم لولهکشی و سایر تجهیزات همخوانی کامل داشته باشد. رعایت نکات فنی و انجام سرویسهای دورهای میتواند عمر مفید پمپ را افزایش دهد. در مجموع، پمپ سیرکولاتور نقش بهسزایی در بهینهسازی مصرف انرژی و افزایش راندمان سیستمهای گرمایشی و سرمایشی ایفا میکند.
منبع: bolasystems
شرکت بازرگانی و مهندسی آراز فخر آذر
سوالات متداول
- پمپ سیرکولاتور چگونه کار میکند؟
پمپ سیرکوله یا سیرکولاتور شامل یک موتور الکتریکی و یک ایمپلر یا پروانه است. موتور الکتریکی انرژی لازم برای چرخش ایمپلر را فراهم میکند و ایمپلر با چرخش خود، فشار لازم برای گردش آب در سیستم لولهکشی را ایجاد مینماید.
- چرا باید از پمپ سیرکولاتور استفاده کرد؟
پمپ سیرکولاتور برای انتقال آب گرم به رادیاتورها و ایجاد گردش آب در سیستمهای گرمایش مرکزی لازم است. بدون پمپ، آب گرم نمیتواند بهطور خودکار در سیستم جریان یابد.
- چگونه متوجه شویم پمپ سیرکولاتور درست کار نمیکند؟
علائمی مثل صدای غیرعادی پمپ، افت فشار آب، عدم گرمایش مناسب رادیاتورها، گرمشدن نامتعادل فضاها و نشتی آب نشانههایی از اشکال در کارکرد پمپ هستند.
بدون دیدگاه