پمپ دیافراگمی
در دنیای پمپاژ صنعتی، پمپ دیافراگمی مثل موجودی سرسخت و سازگار عمل می کند؛ پمپی که با اتکا به دیافراگم انعطاف پذیر و سوپاپ های یک طرفه، بدون تماس مستقیم قطعات متحرک با سیال، جریان را پیش می برد. این ویژگی باعث می شود در برابر سیالات خورنده، ساینده، چسبناک و حتی دوغاب های حاوی ذرات جامد عملکردی قابل اعتماد داشته باشد. پمپ های دیافراگمی بادی یا همان AODD (Air Operated Double Diaphragm) به دلیل انتقال نیرو از طریق هوای فشرده، برخلاف پمپ های پیستونی هیدرولیک، برای راه اندازی هیچ نیازی به هواگیری ندارند و همین موضوع فرایند راه اندازی را ساده و ایمن می کند. نبود موتور الکتریکی در مسیر انتقال نیرو باعث می شود این پمپ ها در محیط های قابل اشتعال یا انفجاری مثل صنایع رنگ، پتروشیمی و حلال ها، انتخابی امن باشند.
ساختار منحصربه فرد این پمپ ها، از بدنه پلی پروپیلن یا آلومینیوم گرفته تا دیافراگم تفلونی (PTFE) یا نیتریل (NBR)، شرایطی فراهم می آورد که تعمیر و نگهداری با حداقل توقف خط انجام شود. نتیجه اش پمپی است که می تواند سال ها در خطوط تولید، سیستم های دوزینگ، انتقال فاضلاب صنعتی، مخازن مواد شیمیایی و فرآیندهای حساس کار کند، آن هم بدون اینکه دردسرهای همیشگی پمپ های مکانیکی را ایجاد کند. به همین دلیل، پمپ دیافراگمی در دسته پمپ های انتقال مواد شیمیایی و تجهیزات پمپاژ مقاوم در برابر خوردگی جایگاهی استوار دارد و برای بسیاری از مجموعه ها، نخستین انتخاب هنگام روبه رو شدن با سیالات مشکل آفرین محسوب می شود.
همچنین، برخلاف پمپ پیستونی هیدرولیک، برای شروع به کار نیازی به هواگیری در این پمپ وجود ندارد. عدم نیاز به نیروی الکتریکی در بخش انتقال نیرو، باعث می شود پمپ های AODD در محیط های قابل اشتعال یا انفجار نیز ایمنی بالایی داشته باشند. در مجموع، پمپ دیافراگمی با ساختار منحصر به فرد، تعمیر و نگهداری آسان و عدم نیاز به هواگیری، یکی از کاربردی ترین و قابل اعتمادترین تجهیزات پمپاژ سیال در خطوط تولید و فرایندهای صنعتی به شمار می رود و انتخابی مناسب برای انتقال سیالات خورنده، حساس و حاوی ذرات جامد محسوب می شود.
همه چیز درباره انواع پمـپ های دیـافراگمی
پمپ دیافراگمی چیست؟
پمپ دیافراگمی یکی از انواع پمپ های جابه جایی مثبت است که با استفاده از دیافراگم انعطاف پذیر و سوپاپ های یک طرفه، سیال را بدون تماس مستقیم با قطعات متحرک جابه جا می کند. در این پمپ، حرکت رفت وبرگشتی دیافراگم باعث ایجاد مکش و سپس تخلیه سیال می شود؛ فرایندی ساده و قابل اعتماد که آن را برای پمپاژ مواد خورنده، چسبنده، حساس و حتی دوغاب های حاوی ذرات جامد بسیار مناسب می کند.
جذابیت پمپ دیافراگمی زمانی بیشتر دیده می شود که آن را با تجهیزاتی مانند پمپ هیدرولیک مقایسه کنیم. در پمپ های هیدرولیکی معمولاً سیال با بخش های مکانیکی در تماس مستقیم قرار می گیرد و این موضوع نیاز به آب بندی دقیق، سرویس های منظم و حساسیت کاری بیشتری ایجاد می کند. در مقابل، در پمپ دیافراگمی هیچ تماس مستقیمی وجود ندارد و همین ویژگی میزان خوردگی، نشتی و استهلاک را به شکل چشمگیری کاهش می دهد.
یکی از ویژگی های مهم این پمپ ها، به ویژه در نوع بادی، عدم نیاز به هواگیری در زمان راه اندازی است. همین موضوع باعث شده در محیط هایی که امکان جرقه یا اشتعال وجود دارد، مثل صنایع رنگ، حلال ها و کارگاه های مواد شیمیایی، استفاده از پمپ دیافراگمی بسیار امن و کاربردی باشد. بدنه پمپ معمولاً از موادی مانند پلی پروپیلن، آلومینیوم، فولاد ضدزنگ یا پلیمرهای مقاوم به خوردگی ساخته می شود و دیافراگم ها نیز می توانند از نیتریل، EPDM، لاستیک طبیعی یا تفلون باشند؛ ترکیبی که این پمپ را برای طیف گسترده ای از کاربردهای صنعتی قابل استفاده می کند. در مجموع، پمپ دیافراگمی به دلیل ساختار ساده، ظرفیت پمپاژ یکنواخت، ایمنی بالا و قابلیت کار با سیالات مشکل آفرین یکی از مطمئن ترین تجهیزات پمپاژ در خطوط تولید و واحدهای صنعتی محسوب می شود.
مشخصات فنی پمپ های دیافراگمی
پمــپ های دیافراگمی چه مشخصات فنی ای دارد؟
مشخصات فنی پمپ دیافراگمی معمولاً ترکیبی از ویژگی های هیدرولیکی، جنس قطعات، محدوده کاری و توانایی انتقال سیالات است. چون این پمپ ها بدون تماس مستقیم قطعات متحرک با سیال کار می کنند، ترکیب مواد سازنده و نوع دیافراگم نقش مهمی در عملکردشان دارد. در تعیین مشخصات فنی، مواردی مانند دبی، فشار، سایز ورودی و خروجی، جنس بدنه، جنس دیافراگم، نوع محرک (بادی یا برقی)، ظرفیت مکش، میزان عبور ذرات جامد، دمای کاری و فشار هوای مصرفی اهمیت زیادی دارند.
این پمپ ها بسته به طراحی می توانند سیالاتی از آب رقیق تا دوغاب های غلیظ و خورنده را با دقت و ایمنی بالا منتقل کنند. توانایی کارکرد خشک (بدون سیال)، عدم نیاز به هواگیری و قابلیت مکش از عمق از مشخصات جذاب پمپ دیافراگمی است که آن را در صنایع مختلف جایگزینی مناسب برای بسیاری از پمپ های مکانیکی می کند.
در ادامه یک جدول نمونه از مشخصات فنی رایج پمپ های دیافراگمی صنعتی آورده شده است:
جدول مشخصات فنی نمونه پمپ دیافراگمی
| ویژگی فنی | مقدار / توضیح |
| نوع پمپ | دیافراگمی جابه جایی مثبت |
| نوع محرک | بادی (با مصرف هوای فشرده) |
| حداکثر دبی | ۲۰ تا ۱۰۰۰ لیتر بر دقیقه (بسته به سایز) |
| حداکثر فشار خروجی | ۶ تا ۸ بار |
| فشار هوای موردنیاز | ۲ تا ۷ بار |
| سایز ورودی و خروجی | ½ اینچ تا ۳ اینچ |
| جنس بدنه | پلی پروپیلن، آلومینیوم، فولاد ضدزنگ، PVDF |
| جنس دیافراگم | نیتریل (NBR)، EPDM، تفلون (PTFE)، لاستیک طبیعی |
| حداکثر اندازه ذرات قابل عبور | ۲ تا ۹ میلی متر بسته به مدل |
| دمای کاری سیال | ۰ تا ۱۰۰ درجه (وابسته به جنس دیافراگم) |
| عمق مکش | ۳ تا ۷ متر در حالت خشک؛ تا ۸ متر در حالت پرشده |
| قابلیت کارکرد خشک | دارد |
| کاربردهای رایج | مواد شیمیایی، رنگ و رزین، فاضلاب صنعتی، سیالات خورنده |
نحوه عملکرد پمـپ های دیافراگمی
پمپ دیافراگمی با تکیه بر یک اصل ساده اما بسیار هوشمندانه کار می کند: ایجاد مکش و تخلیه سیال از طریق حرکت رفت وبرگشتی دیافراگم. این حرکت باعث تغییر حجم محفظه پمپ می شود و همین تغییر حجم، جریان سیال را بدون نیاز به تماس مستقیم قطعات مکانیکی با آن ایجاد می کند.
- عقب رفتن دیافراگم و ایجاد مکش
دیافراگم به سمت عقب حرکت می کند، حجم محفظه افزایش می یابد و فشار کاهش پیدا می کند. در این حالت سوپاپ ورودی باز می شود و سیال وارد پمپ می شود. - بسته شدن سوپاپ ورودی
زمانی که محفظه از سیال پر شد، سوپاپ ورودی بسته می شود تا از برگشت سیال جلوگیری کند. - حرکت دیافراگم به سمت جلو و تخلیه سیال
دیافراگم به جلو فشار می آورد، حجم محفظه کاهش می یابد و سیال از طریق سوپاپ خروجی به بیرون رانده می شود. - باز شدن سوپاپ خروجی
با افزایش فشار داخلی، سوپاپ خروجی باز می شود و سیال به داخل خط انتقال جریان پیدا می کند. - تکرار چرخه برای ایجاد جریان یکنواخت
این فرآیند مکش و رانش بارها در هر دقیقه تکرار می شود و جریان یکنواختی ایجاد می کند که در بسیاری از صنایع برای مواد حساس و خورنده بسیار ایده آل است. - در مدل بادی: جابه جایی هوا بین دو دیافراگم
در پمپ های دیافراگمی بادی، توزیع کننده هوا، هوای فشرده را به صورت متناوب پشت هر دیافراگم هدایت می کند و این جابه جایی هوا باعث کارکرد دائم، بدون لرزش و بدون نیاز به هواگیری می شود.
پمپ بدون نیاز به هواگیری راه اندازی می شود، در صورت نبود سیال می تواند خشک کار کند، و چون هیچ بخش الکتریکی در مسیر انتقال نیرو وجود ندارد، استفاده از آن در فضاهای قابل اشتعال یا انفجاری ایمن است. همین عملکرد مطمئن و سازگار با سیالات خورنده، ساینده یا دارای ذرات جامد، پمپ دیافراگمی را به یک انتخاب همه فن حریف در صنایع مختلف تبدیل کرده است.
در ویدیو زیر مراحل دمونتاژ پمـپ های دیافراگـمی 2 اینچی بدنه پلاستیک را نشان داده ایم:
قطعات پمپ دیافراگمی
پمپ دیافراگمی بر پایه یک ساختار ساده اما دقیق طراحی شده که هر قطعه در آن وظیفه مشخصی دارد تا در نهایت جریان سیال به صورت یکنواخت و ایمن منتقل شود. این پمپ ها معمولاً دارای یک ورودی و یک خروجی هستند؛ خروجی بسته به طراحی می تواند در بخش میانی یا پایینی پمپ قرار بگیرد. البته در برخی کاربردهای خاص، نسخه های سفارشی دو ورودی و دو خروجی نیز ساخته می شوند که امکان انتقال هم زمان دو نوع ماده را فراهم می کنند. در این حالت، دبی هر خروجی برابر با نصف دبی کل پمپ خواهد بود.
پمپ های دیافراگمی، مانند مدل های بادی AODD، از اجزای زیر تشکیل شده اند:
- شیرهای توپی (Ball Valves)
این شیرها یک طرفه عمل می کنند و وظیفه دارند از برگشت سیال جلوگیری کنند. هنگام مکش باز می شوند و هنگام تخلیه بسته می مانند تا جریان پایدار باشد. - محفظه تراکم سیال
ناحیه ای است که سیال در آن جمع می شود و در مرحله بعد تحت فشار قرار گرفته و به خروجی رانده می شود. - دیافراگم اولیه
همان دیافراگمی است که در تماس مستقیم با سیال قرار دارد. جنس آن معمولاً از نیتریل، EPDM، لاستیک طبیعی یا تفلون انتخاب می شود تا مقاومت لازم در برابر خورندگی و سایندگی داشته باشد. - دیافراگم ثانویه
این دیافراگم در سمت هوای فشرده قرار می گیرد و از انتقال سیال به بخش محرک جلوگیری می کند. وجود آن ایمنی پمپ را افزایش می دهد و از نشتی یا آسیب احتمالی جلوگیری می کند. - ورودی پمپ دیافراگمی (ورودی AODD)
دهانه ورود سیال به پمپ است. هنگام عقب رفتن دیافراگم، مکش ایجاد شده و سیال از این مسیر وارد محفظه می شود. - خروجی پمپ دیافراگمی
مسیر خروج سیال پس از مرحله فشار است. محل قرارگیری آن بسته به طراحی، می تواند در وسط یا پایین پمپ باشد. - مبدل هوای فشرده (Air Distribution System)
قلب تپنده پمپ های بادی است. این قطعه هوای فشرده را به طور متناوب بین دو دیافراگم جابه جا می کند و باعث تکرار چرخه مکش و تخلیه می شود. عملکرد روان و قابل اعتماد پمپ تا حد زیادی به کیفیت این مبدل بستگی دارد.
این مجموعه قطعات در کنار هم پمپی می سازند که برای سیالات دشوار، خورنده، چسبناک و حاوی ذرات جامد یکی از قابل اعتمادترین روش های پمپاژ محسوب می شود و در صنایع مختلف از رنگ سازی تا پتروشیمی و فاضلاب صنعتی به کار می رود.
پمپ دیافراگمی چه ویژگی هایی دارد؟
ویژگی پمپ های دیافراگمی
مصرف هوا متناسب با دبی خروجی: در این پمپ ها، میزان هوای مصرفی با دبی خروجی نسبت مستقیم دارد؛ به این معنی که با افزایش یا کاهش حجم خروجی، مقدار هوای مصرفی نیز به همان نسبت تغییر می کند.
کنترل دبی با تغییر فشار هوا: امکان تنظیم دبی خروجی با تغییر فشار و جریان هوای ورودی، از مزایای کلیدی این نوع پمپ ها است. با افزایش فشار هوا، دبی بالاتر رفته و با کاهش آن، دبی نیز کاهش می یابد.
اهمیت شیر پیلوت در عملکرد پمپ: وجود شیرهای پیلوت موجب می شود تا با تغییر فشار در دو سمت دیافراگم، مسیر هوای ورودی تغییر کند و سیکل مکش و تخلیه به درستی انجام شود. در صورتی که مواد خارجی در شیر پیلوت جمع شوند، پمپ توان مکش و تخلیه خود را از دست می دهد.
ضرورت آب بندی مناسب شیر چک: آب بندی صحیح شیر چک (Check Valve) برای جلوگیری از نشت و تضمین تخلیه کامل پمپ بسیار مهم است. اگر آب بندی به درستی انجام نشود، عملکرد پمپ مختل شده و تخلیه آن به صورت کامل متوقف می شود.
قابلیت استفاده در بازه های مختلف جریان خروجی: به دلیل طراحی منحصربه فرد، پمپ های دیافراگمی قادر به تأمین دبی خروجی از مقادیر کم تا حداکثر ظرفیت خود هستند، بدون آن که نیازی به تنظیمات پیچیده باشد.
راندمان و بهره وری بالا: پمپ های دیافراگمی عموماً بازدهی قابل قبولی دارند و می توانند با صرف حداقل انرژی (هوای فشرده) خروجی مناسبی ارائه دهند.
قیمت مناسب و کاربری آسان: در مقایسه با بسیاری از پمپ های مشابه، این پمپ ها از لحاظ هزینه های خرید، تعمیر و نگهداری به صرفه بوده و به علت ساختار ساده، بهره برداری از آن ها آسان است.
تنوع در جنس بدنه و دیافراگم: بسته به نوع سیال، می توان جنس بدنه و دیافراگم پمپ را از مواد مقاوم در برابر سایش یا خوردگی انتخاب کرد تا عمر مفید و کارایی آن به حداکثر برسد.
جنس پمپ های دیافراگمی
انتخاب جنس بدنه و دیافراگم در پمپ دیافراگمی از مهم ترین مراحل انتخاب و خرید این پمپ است. نوع سیالی که قرار است پمپاژ شود—از نظر خورندگی، سایندگی، غلظت و دما—مستقیماً تعیین می کند چه جنسی مناسب تر است. اگر این انتخاب درست انجام شود، پمپ سال ها بدون خوردگی، نشتی یا پارگی دیافراگم کار خواهد کرد؛ اما انتخاب نادرست می تواند عمر مفید پمپ را کاهش دهد و حتی به توقف خط تولید منجر شود.
در ادامه، جنس های متداول دیافراگم و بدنه پمپ دیافراگمی در قالب جدول معرفی شده اند تا دید روشنی از ویژگی ها و کاربردشان داشته باشید.
جنس دیافراگم پمپ دیافراگمی
| جنس دیافراگم | ویژگی ها و کاربرد |
| Hytrel (هایترل) | مقاوم در برابر سایش، مناسب سیالات نیمه خورنده و کاربردهای عمومی |
| Viton (وایتون) | بسیار مقاوم در برابر مواد شیمیایی قوی و دماهای بالا |
| EPDM (اتیلن پروپیلن دی ان مونومر) | مناسب مواد قلیایی، مقاوم در برابر حرارت و بخار |
| Neoprene (نئوپرن) | مناسب روغن ها و مواد نفتی سبک، دوام مکانیکی خوب |
| Santoprene (سنتوپرن) | ترکیبی از انعطاف پذیری لاستیک و دوام ترموپلاستیک، مناسب طیف گسترده ای از سیالات |
| PTFE (تفلون) | مقاوم ترین جنس در برابر مواد کاملاً خورنده مانند اسیدهای قوی و حلال ها |
جنس بدنه پمپ دیافراگمی
| جنس بدنه | ویژگی ها و کاربرد |
| PP (پلی پروپیلن) | مقاوم در برابر اسیدها و مواد شیمیایی، مناسب سیالات خورنده سبک تا متوسط |
| SS (استنلس استیل) | مناسب صنایع غذایی، دارویی و سیالات ساینده؛ مقاوم در برابر فشار و ضربه |
| Al (آلومینیوم) | سبک، اقتصادی، مناسب سیالات غیرخورنده و خطوط انتقال عمومی |
| PVDF (پلی وینیلیدین فلوراید) | مقاوم در برابر اسیدهای قوی، سیالات بسیار خورنده و دماهای نسبتاً بالا |
این ترکیب پذیری گسترده میان جنس بدنه و دیافراگم باعث می شود پمپ های دیافراگمی برای سیالات بسیار متنوعی، مواد شیمیایی و اسیدی گرفته تا لجن، رنگ و حلال ها، قابل استفاده باشند.
مزایای پمپ دیافراگمی
پمپ های دیافراگمی، با توجه به استاندارد های جهانی تولید می شوند؛ در این جا به بررسی مزایای این پمپ ها می پردازیم:
- یکی از مهم ترین مزایا این پمپ ها، امکان استفاده از آن ها در محیط های مختلف است. از آن جایی که، از نیروی هوای فشرده به عنوان محرک استفاده می شود، می توان از این تجهیزات در محیط هایی با قابلیت انفجار و اشتعال بهره گرفت.
- نکته قابل توجه این است که می توان از نوع بادی آن ها در حالت های گوناگون استفاده کرد. این حالت ها شامل خارج از سیال و داخل سیال می شود. البته، به کارگیری آن ها در داخل سیال به صورت مستغرق امکان پذیر است.
- یکی دیگر از مزایا پمپ دیافراگمی، عدم ایجاد نشتی در آن ها است. نشتی هنگامی رخ می دهد که هر ۲ دیافراگم سوراخ شود؛ از این رو، شما می توانید با اطمینان خاطر از آن ها استفاده کنید.
- روش طراحی و تولید این پمپ ها به گونه ای است که امکان بهره مندی از آن ها برای انواع سیالات وجود دارد. این نوع پمپ می تواند تمام سیالات را به بهترین شکل پمپاژ کند.
- امکان جا به جایی و انتقال این پمپ ها وجود دارد. شما می توانید در صورت نیاز، این پمپ ها را جا به جا کنید.
- بدون شک، قدرت بالا و راندمان مناسب یکی از مهم ترین فاکتور ها برای انتخاب پمپ دیافراگمی است. از مزایا استفاده از این پمپ ها، راندمان و قدرت بالا است.
- کارکرد این نوع پمپ، بدون تولید حرارت است؛ بنابراین، می توانید آن را در محیط های بسته نیز نصب کنید.
معایب پمپ دیافراگمی
پمـپ های دیافراگمی مزایای زیادی دارند، اما معایبی نیز دارند که باید در هنگام انتخاب آنها در نظر گرفته شوند. برخی از معایب پمـپ های دیافراگمی عبارتند از:
نرخ جریان ناپایدار: پمـپ های دیافراگـمی به دلیل ماهیت کارکرد خود، نرخ جریان ناپایداری دارند. این به این دلیل است که جریان پمپ به طور مستقیم به سرعت حرکت دیافراگم بستگی دارد. همانطور که گفته شد، پـمپ های دیافراگـمی به دلیل ماهیت کارکرد خود، نرخ جریان ناپایداری دارند. این به این دلیل است که جریان پمپ به طور مستقیم به سرعت حرکت دیافراگم بستگی دارد. هرچه سرعت حرکت دیافراگم بیشتر باشد، جریان پمپ نیز بیشتر می شود. این می تواند برای کاربردهایی که به جریان ثابت نیاز دارند، مانند انتقال مواد غذایی، مشکل ساز باشد.
صدای زیاد: پمـپ های دیافراگـمی معمولاً صداهای زیادی ایجاد می کنند. این به دلیل حرکت دیافراگم و اجزای دیگر پمپ است. پمپ های دیافراگـمی معمولاً صداهای زیادی ایجاد می کنند. این به دلیل حرکت دیافراگم و اجزای دیگر پمپ است. صدای پمپ دیافراگمی می تواند برای برخی از کاربردها، مانند کاربردهای مسکونی، آزاردهنده باشد.
نیاز به تعمیر و نگهداری: پمـپ های دیافراگـمی به تعمیر و نگهداری منظم نیاز دارند. این به دلیل فرسودگی دیافراگم و سایر اجزای پمپ است. پـمپ های دیافراگـمی به تعمیر و نگهداری منظم نیاز دارند. این به دلیل فرسودگی دیافراگم و سایر اجزای پمپ است. دیافراگم پمپ دیافراگمی معمولاً از لاستیک یا سایر مواد اصطکاک کم ساخته می شود. این مواد در اثر استفاده طولانی مدت فرسوده می شوند و باید تعویض شوند. سایر اجزای پمپ AODD، مانند شیرها و اتصالات، نیز ممکن است با گذشت زمان فرسوده شوند و نیاز به تعمیر یا تعویض داشته باشند.
در ادامه در ویدئویی درباره سرویس کردن پمپ دیافراگمی صحبت خواهیم کرد:
در مجموع، پمپ های دیافراگمی ابزارهای قدرتمند و همه کاره ای هستند که می توانند برای طیف گسترده ای از کاربردها استفاده شوند. با این حال، مهم است که معایب آنها را نیز در نظر بگیرید تا بتوانید انتخاب درستی داشته باشید.
نکات مهم درباره تعمیرات پمپ دیافراگمی
نگهداری و تعمیر پمپ دیافراگمی
پمپ های دیافراگمی از بهترین انواع پمپ ها به شمار می روند. با این حال، نیازمند نگهداری و تعمیر هستند. توصیه می شود تا تمام قطعات و بخش های مختلف آن ها را به صورت دوره ای بررسی کنید. با این کار، می توانید مشکلات ایجاد شده را سریع تر مشاهده کرده و برای تعمیر آن ها اقدام کنید.
- یکی از نکات مهم و کاربردی در تعمیر و نگهداری از پمپ دیافراگمی، بررسی اتصالات است. توصیه می شود به منظور پیشگیری از نشتی، اتصالات پمپ را به صورت متعدد بررسی کنید.
- دیافراگم ها به طور معمول، بسیار آسیب پذیر و حساس هستند ؛ از این رو، برخورد مستقیم اشتعالات می تواند آسیب های جدی را به آن ها وارد کند. پس باید این قطعات را نیز به صورت منظم مورد بررسی قرار دهید.
- بدون شک، عملکرد خشک پمپ دیافراگمی یکی از مزیت های این پمپ ها به شمار می رود. نکته قابل توجهی که وجود دارد، آن است که این نوع عملکرد می تواند در طولانی مدت مشکلاتی را ایجاد کند؛ به طوری که، قطعات پمپ ساییده می شود.
- توصیه می شود پس از هر بار استفاده، محفظه داخلی پمپ ها را شستشو دهید. این کار باعث می شود تا اثرات تخریب کننده سیالات قدیمی تر، خنثی شود. حتی در صورت نیاز می توانید از فرآیند استریل نیز کمک بگیرید. البته این فرآیند باید با توجه به شرایط پمپ انجام شود.
تعمیر پمپ های دیافراگمی نیازمند توجه و دقت بالا است. همچنین، تعمیر این تجهیزات باید به صورت اصولی و دقیق انجام شود. اگر با مشکلی در عملکرد این پمپ ها مواجه شدید، بهتر است تا تعمیر آن ها را به افراد مجرب واگذار کنید. این افراد به دلیل داشتن اطلاعات و آگاه بودن درباره نحوه عملکرد پمپ ها، می توانند آن ها را به بهترین شکل تعمیر کنند.
مراحل نصب پمپ دیافراگمی به چه صورت است؟
نصب پمپ دیافراگمی
پمپ های دیافراگمی در گروه پمپ های جابجایی مثبت قرار دارند و برای برخی از عملکردهای خاص به کار گرفته می شوند. در داخل این گونه از شیرها قطعه ای متحرک به نام دیافراگم وجود دارد که با حرکت رفت و برگشتی آن، فشار لازم برای انتقال سیالات به وجود می آید. بعضی از انواع مختلف پمـپ های دیافراگمی در مدل های دستی، پنوماتیکی و برقی تولید شده و دارای خصوصیت خود مکشی نیز می باشند.
روش نصب پمپ های دیافراگمی به دلیل ساختار متفاوت آنها با پمپ های چرخشی متفاوت است؛ هر چند نصب این گونه پمپ ها کار نسبتاً ساده ای است اما نیاز به هوای فشرده دارد و برخی نکات فنی باید با دقت رعایت شود که در ادامه مطلب به بررسی این موارد خواهیم پرداخت.
همانگونه که گفته شد، برای نصب پمـپ های دیافراگمی توجه به برخی نکات فنی از اهمیت خاصی برخوردار است که در ادامه به بررسی مهمترین این نکات می پردازیم؛
به منظور عملکرد بهینه این گونه پمپ ها، نیاز به توزیع مناسب هوای فشرده از طریق شیر کنترل است و به همین جهت باید هوای فشرده توسط کمپرسور باد تولید شده و با فشار مناسب به پمپ دیافراگمی منتقل شود.
همچنین نصب یک شیر قطع و وصل اصلی در مسیر انتقال هوای فشرده به پمپ پنوماتیک نیز ضروری می باشد تا در مواقع لزوم بتوانیم به سرعت، هوای فشرده پمپ را قطع نماییم. علاوه بر آن، این شیر باید مجهز به یک رگلاتور تنظیم فشار نیز باشد. نصب رگلاتور تاثیر بسیار زیادی در کنترل سرعت و قدرت این پمپ ها دارد.
نکته دیگری که در نصب پمـپ های دیافراگمی باید به آن توجه شود، وجود رطوبت یا ناخالصی در هوایی است که از طریق کمپرسور وارد پمپ خواهد شد. هرچند کمپرسورها خود دارای فیلتر می باشند اما چنانچه شیر کنترل پمپ دیافراگمی به رطوبت یا روغن حساس است، باید قبل از ورود هوا به آن از فیلترهای مخصوص استفاده شود.
توجه به برخی نکات فنی در سمت خروجی پمپ دیافراگمی نیز از اهمیت زیادی برخوردار است؛ برخی از این نکات عبارتند از:
- ضرورت نصب فشارسنج و یک خط تخلیه مجهز به یک شیر فشارشکن در خروجی پمپ دیافراگمی؛ این کار موجب می شود تا در مواقعی که فشار خط بیش از حد زیاد شده است، امکان تخلیه فشار پمپ وجود داشته باشد.
- در ورودی و خروجی پمپ های دیافراگمی باید قطعه ای به نام لرزه گیر نصب شود تا از سرایت لرزش ناشی از فعالیت پمپ به دیگر خطوط توزیع سیال جلوگیری نماید.
برای نصب پمپ دیافراگمی کوچک به چه قطعاتی نیاز داریم؟
قطعات فنی مورد نیاز در نصب پمپ های دیافراگمی
به منظور نصب پمپ های دیافراگمی در مدار به برخی وسایل و تجهیزات نیاز است که از جمله مهمترین آنها عبارتند از:
- شیر قطع و وصل سیال در سمت ورودی و خروجی پمپ
- گیج فشار برای نصب در ورودی و خروجی پمپ های دیافراگمی
- لرزهگیر
- پالسیشن دمپر برای میرا سازی ضربات رفت و برگشتی در سمت خروجی پمپ
- درایو برای خشک کردن هوای ورودی به پمپ های دیافراگمی
- رگلاتور به همراه فیلتر برای تنظیم فشار هوای ورودی به پمپ
- روان کننده که عملیات روغن زنی هوا به منظور عملکرد بهتر شیر کنترل به کار می رود.
پمپ های دیافراگمی چند نوع راه انداز دارند؟
راه اندازهای پمپ دیافراگمی
پمپ دیافراگمی راه های مختلفی برای راه اندازی دارد در اینجا به انواع راه انداز پمپ های دیافراگمی اشاره خواهیم کرد:
پمپ های دیافراگمی الکتریکی Electrical: پمـپ های دیافراگمی با راه اندازی های گوناگونی نظیر پمپ دیافراگمی الکتریکی ساخته می شوند. به طور کلی پمپ AODD در انواع دستی، بادی و الکتریکی وجود دارد که هر کدام مکانیسم راه اندازی متفاوتی دارند و با توجه به نوع سیال مورد استفاده قرار می گیرند.
پمپ دیافراگمی دستی Manual: پمپ های دیافراگمی دستی برای پمپاژ دستی استفاده می شود. این پمپ ها با توجه به مکانیسم راه اندازی با سایر پمپ های بادی و الکتریکی تفاوت دارند. پمـپ های دیافراگمی دستی در برابر خوردگی مقاوم بوده و بدون نشتی هستند.
پمپ دیافراگمی بادی Pneumatic: پمپ های دیافراگمی بادی طراحی منحصر به فردی دارند و در سایزهای مختلف تولید شده اند.
راه انداز هوای فشرده Pneumatic (بادی): راه اندازی هوای فشرده از دیگر مکانیسم های راه اندازی پمپ های دیافراگمی است که کاربرد بسیار بالایی دارد.
کدام مدل از پمـپ های دیافراگمی را خریداری کنیم؟
عوامل موثر بر قیمت پمپ دیافراگمی
عوامل مختلفی بر قیمت پمپ دیافراگمی تأثیر می گذارند. برخی از این عوامل عبارتند از:
- جنس بدنه: پمپ های دیافراگمی با بدنه های فلزی، مانند آلومینیوم یا فولاد، معمولاً گران تر از پمپ های دیافراگمی با بدنه های پلاستیکی هستند.
- جنس دیافراگم: دیافراگم پمپ دیافراگمی معمولاً از لاستیک یا سایر مواد اصطکاک کم ساخته می شود. دیافراگم های لاستیکی معمولاً ارزان تر از دیافراگم های ساخته شده از سایر مواد هستند.
- فشار کاری: پمپ های دیافراگمی با فشار کاری بالاتر معمولاً گران تر از پمپ های دیافراگمی با فشار کاری پایین تر هستند.
- دبی: پمپ های دیافراگمی با دبی بالاتر معمولاً گران تر از پمپ های دیافراگمی با دبی پایین تر هستند.
- سایز: پمـپ های دیافراگـمی بزرگتر معمولاً گران تر از پمپ های دیافراگمی کوچکتر هستند.
- کاربرد: پمـپ های دیافراگـمی با کاربردهای خاص، مانند انتقال مواد شیمیایی خورنده، معمولاً گران تر از پمپ های دیافراگـمی با کاربردهای عمومی هستند.
موارد استفاده از پمپهای دیافراگمی
پمپ دیافراگمی به خاطر ساختار ساده، ایمنی بالا و توانایی کار با سیالات دشوار، در صنایع مختلف به عنوان یک ابزار همه کاره شناخته می شود. این پمپ قادر است از مایعات رقیق گرفته تا سیالات بسیار چسبناک، دوغاب های ساینده، مواد خورنده و حتی سیالات حاوی ذرات جامد را بدون نیاز به تغییرات خاص منتقل کند. نبود تماس مستقیم قطعات متحرک با سیال و امکان کارکرد خشک، باعث شده که پمپ دیافراگمی یکی از انتخاب های اصلی خطوط تولید و فرایندهای حساس باشد.
به دلیل استفاده از دیافراگم های مقاوم و بدنه هایی با جنس های متنوع—از پلی پروپیلن و آلومینیوم تا فولاد ضدزنگ و PVDF—این پمپ ها در مجموعه ای گسترده از صنایع به کار می روند. نمونه های شناخته شده از موارد استفاده عبارت اند از:
- پردازش شیمیایی
مناسب برای اسیدها، بازها، حلال های فرار و مواد خورنده ای که نیاز به پمپاژ ایمن دارند. - صنایع غذایی و آشامیدنی
جابه جایی مواد حساس به برش مانند خمیرها، سس ها، شربت ها و محصولات نیمه مایع بدون آسیب رساندن به ساختار ماده. - داروسازی و بهداشتی
انتقال مواد ظریف و حساس که نیاز به پمپاژ ملایم و بدون آلودگی دارند. - معدن و دوغاب ها
هدایت دوغاب های سنگین، مواد ساینده و سیالات حاوی ذرات جامد که بسیاری از پمپ ها تحمل آن را ندارند. - تصفیه فاضلاب و صنایع آب
پمپاژ فاضلاب، لجن و مایعات آلوده همراه با ناخالصی های جامد. - ساخت وساز و کارگاه ها
انتقال چسب، ملات های نیمه مایع، رنگ ها، رزین ها و سایر مواد چسبناک.
مایعات مناسب:
- مواد شیمیایی خورنده
- حلال های فرار
- مایعات چسبناک و چسبناک
- مواد حساس به برش (مواد غذایی، دارویی)
- آب کثیف و دوغاب های ساینده
- جامدات کوچک
- کرم ها، ژل ها و روغن ها
در همه این کاربردها، پمپ دیافراگمی به دلیل قابلیت جابجایی آسان، مقاومت در برابر خوردگی، تعمیر و نگهداری ساده و عملکرد بدون نیاز به هواگیری، یک انتخاب مطمئن و مقرون به صرفه به شمار می رود.
به طور کلی، هرجا سیالی وجود داشته باشد که برای دیگر پمپ ها چالش برانگیز است—چه خورنده، چه چسبناک و چه حاوی ذرات—پمپ دیافراگمی معمولاً بهترین گزینه روی میز است
نصب پمپ دیافراگمی دوبل
پس از بررسی حالت های عملکرد پمپ های دیافراگمی، می توان حالت های مختلف نصب را تعریف کرد. حالت اول شامل حالت های زیر است. نصب خود پرایمینگ: پمپ دیافراگمی بالاتر از سطح سیال قرار می گیرد و می تواند آن را تنفس کند. حالت خشک زمانی که داخل آن مایعی وجود ندارد. فاصله بین پمپ و سطح سیال باعث کاهش بار می شود. اگر پمپ گلدانی نباشد، حداکثر ارتفاعی که می توان سیال را در آن تنفس کرد نمی تواند از 6 متر بیشتر شود، در حالی که اگر پمپ گلدانی باشد، می توانیم به 9.5 متر برسیم.
نصب با مکش و تحویل اسپلیت:
در برخی کاربردها، دو سیال نیاز به پمپاژ دارند، اما فضای کافی برای قرار دادن دو پمپ مجزا وجود ندارد. این فرصت را برای سفارشی سازی پمپ های خود با تقسیم تحویل و مکش ارائه می دهد. این بدان معناست که با یک پمپ می توانید دو سیال مثلاً دو رنگ مختلف را پمپاژ کنید. با این حال، سیالات باید ویژگی های ویسکوزیته و چگالی مشابهی داشته باشند.
نصب زیر هد: تاسیساتی که پمپ زیر سطح سیال است.
نصب با مکش اسپلیت: در مواقعی که نیاز به تبدیل پمپ به میکسر باشد، امکان استفاده از آن به این صورت وجود دارد. فقط منیفولد مکش روی پمپ شکافته می شود، در حالی که تحویل دست نخورده باقی می ماند. این به پمپ اجازه می دهد تا دو سیال را با هم مخلوط کند.
نصب با مکش اسپلیت
نصب غوطه ور: در برخی موارد به عنوان مثال هنگام تخلیه چاه می توان پمپ را مستقیماً در آب فرو برد.
نصب انتقال درام: کوچکترین پمپ های برش را می توان مستقیماً روی درام ها قرار داد که باید تخلیه شوند.
از نظر تئوری، در مورد عملکرد بسته، این بدان معنی است که فشار داخل سیلندر می تواند بی نهایت افزایش یابد. با این حال، قبل از اینکه فشار به بی نهایت برسد، ضعیف ترین قسمت های نزدیک پمپ، به عنوان مثال سیلندر یا لوله های تخلیه، ممکن است ترکیده یا موتوری که پیستون را به حرکت در می آورد ممکن است بسوزد
به همین دلیل است که هنگام استفاده از پمپ دیافراگمی هرگز نباید یک شیر تسکین دهنده و یک رله حرارتی برای موتور کنار گذاشته شود.
استفاده از پمپ دیافراگمی
اگر شیر چک ولو و نشیمنگاه شیر خشک باشند، عبور هوا از شکاف های جزئی بین سطوح نامنظم ممکن است بر عملکرد آب بندی تأثیر بگذارد. (اگر پمپ بالای مخزن باشد: شرایط مکش) در چنین حالتی خیس کردن شیر چک و نشیمنگاه شیر با مایع باعث بهبود آب بندی و مکش و تخلیه می شود.
دلایل انتخاب پمپ دیافراگمی
پمپ های دیافراگمی به این دلیل انتخاب اول بسیاری از صنایع هستند که هم همه کاره اند و هم بی دی. این پمپ ها قادرند از مایعات رقیق گرفته تا دوغاب های سنگین، سیالات چسبناک و مواد دارای ذرات جامد را بدون نیاز به تغییرات پیچیده جابه جا کنند. کافی است یک منبع هوای فشرده در دسترس باشد تا بتوان پمپ را در هر نقطه از خط تولید نصب یا حتی جابه جا کرد؛ انعطاف پذیری ای که در بسیاری از پمپ های دیگر دیده نمی شود. از آنجا که پمپ دیافراگمی بدون نیاز به هواگیری راه اندازی می شود، می تواند خشک کار کند و به دلیل نبود موتور الکتریکی در ساختار آن، در محیط های قابل اشتعال و انفجاری نیز با ایمنی بالا عمل می کند. هزینه نگهداری کم، مقاومت عالی در برابر مواد خورنده و ساینده، و توانایی کار با دامنه وسیعی از سیالات باعث شده پمپ دیافراگمی برای بسیاری از خطوط تولید یک سرمایه گذاری مطمئن باشد؛ پمپی که در سخت ترین شرایط هم قابل اعتماد باقی می ماند.
قیمت پمپ دیافراگمی
قیمت پمپ دیافراگمی چیزی نیست که بتوان آن را با یک عدد مشخص توضیح داد؛ این پمپ ها مثل ابزارهای سفارشی یک کارگاه صنعتی اند، هر کدام برای یک شرایط ویژه ساخته شده اند. به همین دلیل قیمت پمپ دیافراگمی تحت تأثیر چند عامل اصلی قرار می گیرد: جنس بدنه، نوع دیافراگم، سایز ورودی و خروجی، فشار کاری، نوع محرک و البته برند سازنده. هر تغییری در این موارد می تواند قیمت نهایی را بالا یا پایین ببرد.
پمپ هایی با بدنه پلی پروپیلن معمولاً اقتصادی تر هستند و انتخاب خوبی برای مواد نیمه خورنده به شمار می روند، اما وقتی سراغ سیالات کاملاً اسیدی یا حلال های قوی می رویم، بدنه های PVDF یا استنلس استیل وارد میدان می شوند؛ و طبیعتاً قیمت بالاتری دارند. همین داستان برای دیافراگم هم صادق است. دیافراگم های EPDM یا نئوپرن برای شرایط معمولی مناسب اند، اما اگر سیال ناسازگار و خورنده باشد، تفلون (PTFE) معمولاً انتخاب اول است و قیمت بالاتری هم دارد.
عامل مهم دیگر، سایز پمپ است. هرچه قطر ورودی و خروجی پمپ و توان جابه جایی سیال افزایش پیدا کند، قیمت هم روند صعودی پیدا می کند. علاوه بر این، دقت ساخت و کیفیت مبدل هوای فشرده در مدل های بادی، تفاوت محسوسی در قیمت ایجاد می کند.
در پاسکال استور تلاش می کنیم قیمت پمپ دیافراگمی را نه صرفاً به عنوان یک رقم، بلکه به عنوان نتیجه یک انتخاب مهندسی ارائه کنیم. تیم فنی فروشگاه با بررسی نوع سیال، دما، غلظت، شرایط محیطی و نیاز خط تولید، مناسب ترین مدل را پیشنهاد می دهد تا خرید شما نه فقط مقرون به صرفه، بلکه دقیق و آینده نگرانه باشد. هدف این است که پمپ انتخاب شده، سال ها بدون دردسر و بدون هزینه های اضافی تعمیر و توقف خط کار کند.
خرید پمپ دیافراگمی
خرید پمپ دیافراگمی زمانی تصمیم درستی است که بدانید قرار است با چه نوع سیالی، در چه شرایطی و با چه فشار و دبی ای کار کنید. پمپ دیافراگمی به دلیل ساختار ساده، ایمنی بالا و توانایی پمپاژ سیالات خورنده، چسبناک و حتی حاوی ذرات جامد، یکی از محبوب ترین گزینه ها در صنایع شیمیایی، رنگ، فاضلاب صنعتی، غذایی و نفتی است. به همین دلیل هنگام خرید پمپ دیافراگمی باید انتخابتان با نیاز واقعی فرایند کاملاً هماهنگ باشد.
در قدم اول، جنس بدنه و دیافراگم اهمیت زیادی دارد. سیالات اسیدی یا خورنده معمولاً به بدنه پلی پروپیلن یا PVDF و دیافراگم تفلون یا وایتون نیاز دارند، در حالی که برای مواد معمولی می توان از آلومینیوم یا استیل همراه با دیافراگم EPDM یا سنتوپرن استفاده کرد. این انتخاب صحیح بیشترین تأثیر را در طول عمر پمپ خواهد داشت.
در زمان خرید پمپ دیافراگمی به موارد زیر توجه کنید:
- دبی و فشار موردنیاز خط
- دمای سیال
- اندازه ذرات جامد در سیال
- نوع محرک (عمدتاً بادی)
- نیاز یا عدم نیاز به کارکرد خشک
- حساسیت محیط به جرقه و الکتریسیته
- قابلیت تعمیر و نگهداری
مزیت بزرگ پمپ دیافراگمی این است که بدون نیاز به هواگیری و با قابلیت کارکرد خشک، فرایند را بدون دردسر و توقف راه اندازی می کند. این ویژگی در محیط های صنعتی که توقف خط هزینه ساز است، اهمیت زیادی دارد.
در نهایت، بهترین راه برای خرید پمپ دیافراگمی این است که نوع سیال و شرایط کاری را دقیق مشخص کنید تا انتخاب شما نه فقط مناسب، بلکه طول عمر بالا و هزینه نگهداری پایینی داشته باشد. دنیای این پمپ ها تنوع زیادی دارد و با یک انتخاب درست، می توانند سال ها با کمترین نیاز به سرویس کار کنند و نقش مهمی در پایداری خط تولید داشته باشند.
پمـپ های دیافراگمی و کاربرد های آن
سوالات متداول پمپ دیافراگمی
- پمپ دیافراگمی برای چه سیالاتی مناسب است؟
این پمپ ها توانایی انتقال سیالات خورنده، چسبناک، حساس، حلال ها، رنگ ها، لجن و حتی دوغاب های حاوی ذرات جامد را دارند. عدم تماس قطعات متحرک با سیال باعث می شود طیف وسیعی از مواد بدون آسیب به پمپ منتقل شوند. - آیا پمپ دیافراگمی نیاز به هواگیری دارد؟
خیر. پمپ دیافراگمی—به ویژه مدل بادی—بدون نیاز به هواگیری اولیه راه اندازی می شود و همین ویژگی آن را نسبت به بسیاری از پمپ های جابه جایی مثبت متمایز می کند. - آیا پمپ دیافراگمی می تواند به صورت خشک کار کند؟
بله. این پمپ ها قابلیت کارکرد خشک را دارند و در صورت نبود سیال آسیب نمی بینند؛ ویژگی ای که در پمپ های مکانیکی رایج کمتر دیده می شود. - عمر دیافراگم چقدر است و چه زمانی باید تعویض شود؟
عمر دیافراگم به جنس آن، نوع سیال، فشار کاری و تعداد سیکل های پمپاژ بستگی دارد. در کاربردهای معمول، دیافراگم ها بین چند ماه تا چند سال کار می کنند. هرگونه کاهش دبی، نشت سیال یا افت فشار می تواند نشانه نیاز به تعویض باشد. - چه جنسی از بدنه و دیافراگم برای سیال من مناسب است؟
اگر سیالتان خورنده و اسیدی است، بدنه PP یا PVDF و دیافراگم تفلون یا وایتون مناسب تر است. برای سیالات معمولی و غیرخورنده، بدنه آلومینیوم یا استیل و دیافراگم EPDM، نئوپرن یا سنتوپرن انتخاب خوبی است. انتخاب جنس مناسب بیشترین تأثیر را در افزایش عمر پمپ دارد.